Nhiều quốc gia, ngay cả Saudi Arabia cÅ©ng chấp nhận thắt lÆ°ng buá»™c bụng chống chịu giá dầu giảm mạnh. Ảnh: MOHAMMED AL-SHAIKH
TIN MỚI
The Economist: Việt Nam là thị trường bán lẻ cá»±c kỳ hấp dẫn trong năm 2016
The Economist: Việt Nam là thị trường bán lẻ cá»±c kỳ hấp dẫn trong năm 2016
“Khác Mỹ, Nga thừa sức đối phó khi giá dầu còn 20 USD/thùng”
Sá»± thật Ä‘au lòng đằng sau những viên pin Ä‘iện thoại
Giá dầu Ä‘ang rÆ¡i thảm hại và chÆ°a có dấu hiệu trở lại thời vàng son trong vài năm tá»›i.
Phố Wall hồi phục, giá dầu tiến sát ngưỡng 30 USD/thùng
Chứng khoán Mỹ lao dốc,dầu xuống dÆ°á»›i 27 USD/thùng
Nga sẽ bất ngờ trở thành "vị cứu tinh" cho giá dầu?
Dù hai phiên cuối tuần tăng mạnh trong bối cảnh giá dầu thế giá»›i rá»›t thê thảm trong suốt má»™t năm rưỡi qua nhÆ°ng chÆ°a có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy thị trường dầu khởi sắc trung và dài hạn.

Cầu và giá giảm mạnh nhÆ°ng cung sẽ còn tăng

“Tại sao giá dầu giảm?” là má»™t câu hỏi phức tạp. Tuy nhiên ở góc Ä‘á»™ kinh tế học, nó được giải thích Ä‘Æ¡n giản - sá»± chênh lệch cung-cầu trên thị trường. Vá»›i sá»± ra đời của công nghệ khai thác dầu Ä‘á phiến, nguồn cung dầu của Mỹ tăng gấp Ä‘ôi chỉ trong vòng vài năm qua, cắt giảm lượng nhập khẩu khổng lồ. Những nhà xuất khẩu Ả Rập, Nigeria, Algeria bị bít cá»­a thị trường Mỹ Ä‘á»™t ngá»™t, phải chuyển sang cạnh tranh tại thị trường châu Á vá»›i mức giá dầu Ä‘ã bị giảm Ä‘áng kể. Các tay Ä‘ua xuất khẩu dầu khác nhÆ° Canada, Iraq, thậm chí là Nga vá»›i những khó khăn về kinh tế cÅ©ng ra sức gia tăng lượng cung nhanh chóng.

Dù việc giá dầu rÆ¡i kinh hoàng khiến hoạt Ä‘á»™ng thăm dò, khai thác và sản xuất tại Mỹ và má»™t vài nÆ°á»›c xuất khẩu dầu bị chậm lại, thậm chí là dừng. Tuy nhiên, tại vùng vịnh nÆ°á»›c sâu Mexico và Canada, giá dầu rÆ¡i không đủ làm tổn thÆ°Æ¡ng các giàn khoan vá»›i quy mô lá»›n, hiện đại ngày càng mọc dày đặc. Thậm chí tại biển Bắc, ngành khai thác và sản xuất dầu khí tăng mạnh nhất kể từ năm 1999.

Nói má»™t cách dá»… hiểu, không ít quốc gia vẫn quyết định bán dầu ở mức giá trên dÆ°á»›i 30 USD vì họ vẫn có lời hoặc cầm cá»± được chờ giá lên, trong khi nếu ngừng hoạt Ä‘á»™ng hẳn thì tổn thất có thể cao hÆ¡n. Theo dá»± báo dá»±a trên kế hoạch sản xuất dầu năm 2016 của Saudi Arabia, Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), Nga, các nÆ°á»›c châu Á và khu vá»±c biển Bắc, thậm chí Iran trong bối cảnh Mỹ gia tăng lệnh trừng phạt lên ngành sản xuất năng lượng, nguồn cung dồi dào sẽ tiếp tục cao hÆ¡n nhiều so vá»›i nguồn cầu trong năm 2016.

Nguồn cung tăng liên tục trong bối cảnh kinh tế châu Âu tăng trưởng ì ạch, thiết bị công nghệ lại ngày càng hiện đại nên tiết kiệm năng lượng đến mức tối Ä‘a. Các nền kinh tế lá»›n ở châu Á, đặc biệt là Trung Quốc (TQ) gặp tình trạng “bão hòa” tÆ°Æ¡ng đối trong sản xuất, chuyển định hÆ°á»›ng từ ngành kinh tế xuất khẩu sang trọng tâm tiêu dùng cÅ©ng khiến lượng cầu thu hẹp. Tình trạng này sẽ khó có thể khởi sắc trong vòng má»™t vài năm tá»›i. Đó là lý do có người cho rằng giá dầu chÆ°a có dấu hiệu hồi phục nhÆ° thời vàng son trong vài năm sắp tá»›i.

Ai đủ sức cứu giá dầu?

Giá dầu rá»›t thảm, không khó hình dung là túi tiền của những quốc gia sản xuất và xuất khẩu dầu mỏ nhÆ° Venezuela, Nigeria, Ecuador, Brazil và Nga sẽ xẹp Ä‘áng kể, thậm chí có thể dẫn đến những hệ lụy bất ổn chính trị. Các bang sản xuất dầu mỏ lá»›n tại Mỹ nhÆ° Alaska, North Dakota, Texas, Oklahoma, Louisiana cÅ©ng gánh chịu những thiệt hại về kinh tế. Ngân hàng Thế giá»›i Æ°á»›c tính việc giảm giá dầu nhÆ° hiện nay có thể khiến các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu giảm 0,8%-2,5% GDP.

Giá dầu có lúc được dá»± báo sẽ còn xuống thấp hÆ¡n 20 USD/thùng trong bối cảnh cung vượt cầu quá nhiều, tuy nhiên trang Daily Times bình luận không có dấu hiệu Saudi Arabia sẽ tìm cách can thiệp thị trường để giải cứu giá dầu. Dù họ phải cắt giảm các khoản chi tiêu, phúc lợi nhÆ°ng can thiệp thị trường là Ä‘iều khó xảy ra dù viá»…n cảnh giá dầu có Ä‘en đến mức nào. Các chuyên gia Ä‘ánh giá những nhà sản xuất dầu khí tại Saudi Arabia - má»™t cường quốc dầu mỏ có khả năng ảnh hưởng thị trường, đừng mong rằng chính quyền nÆ°á»›c này sẽ can thiệp.

TrÆ°á»›c Ä‘ây, Saudi Arabia nói riêng và OPEC nói chung có khả năng cắt giảm và Ä‘iều chỉnh nguồn cung nhằm tạo ra sức ảnh hưởng về giá. Mặt khác, dầu mỏ càng trở nên quan trọng nhờ nền kinh tế trong xuất khẩu khổng lồ của TQ và những rủi ro về an ninh năng lượng khi bất ổn Trung Đông kéo dài. Tuy nhiên, hiện nay sức mạnh chi phối của OPEC không còn được nhÆ° vậy, má»™t phần vì kinh tế TQ “chảy máu”, bão hòa xuất khẩu; má»™t phần nguồn cung hiện nay vẫn còn hàng tá nhà cung cấp lá»›n sẵn sàng thay thế vị trí OPEC.

Tại má»™t số quốc gia Mỹ Latin nhÆ° Brazil, Colombia, Mexico, chính phủ có xu hÆ°á»›ng “tiếp sức” giá dầu trong trường hợp kịch bản giá dầu rá»›t thấp hÆ¡n 20 USD/thùng. Điển hình nhÆ° Mexico há»— trợ xuất khẩu vá»›i mức giá trung bình 49 USD/thùng trong năm nay. Tuy nhiên, số tiền mà chính phủ phải bỏ ra là không phải nhỏ. Điển hình nhÆ° hãng Bloomberg thông tin việc giải cứu công ty dầu khí Petrobras sẽ khiến chính phủ Brazil hao tốn đến 21 tỉ USD.

Câu hỏi “ai cứu giá dầu” trong bối cảnh các nhà cung cấp bắt tay làm giá có lẽ sẽ có ý nghÄ©a hÆ¡n so vá»›i bối cảnh hiện nay: Giá giảm do chênh lệch cung cầu trên thị trường. Khi nguồn cung vừa cao hÆ¡n quá nhiều so vá»›i nhu cầu; sá»± phân bố nguồn cung dầu khí Ä‘a dạng tại nhiều quốc gia châu Á, Âu lẫn châu Mỹ, sẽ khó có ai đủ sức thao túng để bẻ cong quy luật thị trường nhÆ° OPEC từng tấn công Mỹ giai Ä‘oạn 1973. Người vá»±c dậy giá dầu trong dài hạn chỉ có thể là “bàn tay vô hình” của thị trường.

Nguồn tin: Cafef