Quỹ Tiá»n tệ quốc tế cảnh báo Ả Ráºp Saudi có thể cạn tiá»n mặt trong vòng 5 năm nếu giá dầu vẫn dao Ä‘á»™ng ở mức 50 USD/thùng
Chính phủ Ả Ráºp Saudi hôm 28-12 tuyên bố sẽ tăng 50% giá bán xăng ná»™i địa, đồng thá»i bãi bá» hàng loạt biện pháp trợ giá sau khi ghi nháºn mức thâm hụt ngân sách cao ká»· lục - 98 tỉ USD năm 2015. Con số này dá»± kiến đạt mức 87 tỉ USD trong năm 2016. Không chỉ xăng mà Ä‘iện, nÆ°á»›c, dầu diesel và dầu há»a cÅ©ng bị tăng giá. Trợ giá là vấn Ä‘á» nhạy cảm ở Ả Ráºp Saudi bởi ngÆ°á»i dân nÆ°á»›c này quen sá» dụng xăng dầu, Ä‘iện, nÆ°á»›c giá thấp.
Cuá»™c chiến giá dầu
Ả Ráºp Saudi hiện là nhà xuất khẩu dầu thô lá»›n nhất thế giá»›i vá»›i 90% nguồn thu ngân sách đến từ sản phẩm này. Tuy nhiên, giá dầu lao dốc mạnh thá»i gian qua khiến ngân sách nÆ°á»›c này hao hụt nặng. Ngoài ra, Riyadh cho biết há» phải chi tiêu nhiá»u hÆ¡n dá»± tính vào các khoản nhÆ° an sinh xã há»™i, lÆ°Æ¡ng bổng cho ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng và quân Ä‘á»™i.
Äể đối phó, nÆ°á»›c này kêu gá»i cắt giảm 14% ngân sách năm 2016 - từ 260 tỉ USD xuống còn 224 tỉ USD. Ả Ráºp Saudi còn áp dụng các biện pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính hiện tại, trong Ä‘ó có thiết láºp trần ngân sách, rà soát lại chi tiêu công cho các dá»± án… Các nhà chức trách cÅ©ng hy vá»ng có thể tăng nguồn thu bằng cách Ä‘ánh thuế giá trị gia tăng và thu phí những “mặt hàng Ä‘á»™c hại”, nhÆ° thuốc lá và nÆ°á»›c giải khát.
Có thể nói Ả Ráºp Saudi Ä‘ang phải trả giá vì theo Ä‘uổi cuá»™c chiến giá dầu nhằm giữ thị phần. Bằng cách không chịu giảm sản lượng khai thác ngay cả khi nguồn cung trên thị trÆ°á»ng thừa mứa khiến giá dầu giảm mạnh, nÆ°á»›c này hy vá»ng có thể đẩy các đối thủ, trong Ä‘ó có các nhà sản xuất dầu Ä‘á phiến ở Mỹ, vào cảnh thua lá»— để rút khá»i thị trÆ°á»ng.
Dù váºy, Quỹ Tiá»n tệ quốc tế (IMF) gần Ä‘ây nháºn định Riyadh có thể cạn tiá»n mặt trong vòng 5 năm tá»›i nếu giá dầu dao Ä‘á»™ng ở mức 50 USD/thùng. Theo IMF, nÆ°á»›c này cần giá dầu ở mức 106 USD/thùng để cân bằng ngân sách. Tuy nhiên, Ä‘ây là má»™t mục tiêu xa vá»i bởi giá dầu vào dịp cuối năm 2015 có lúc xuống dÆ°á»›i 35 USD/thùng, so vá»›i mức trên 100 USD/thùng hồi giữa năm 2014.
Nga bức xúc
Chính sách trên không chỉ gây chia rẽ mạnh mẽ trong ná»™i bá»™ Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu má» (OPEC) mà còn khiến không ít nhà sản xuất dầu bên ngoài chỉ trích. Má»›i nhất, Bá»™ trưởng Năng lượng Nga Alexander Novak hôm 28-12 cáo buá»™c Ả Ráºp Saudi làm mất ổn định thị trÆ°á»ng dầu má» thế giá»›i bằng việc tăng nguồn cung thêm 1,5 triệu thùng/ngày.
Phát biểu trên kênh truyá»n hình Rossiya 24, quan chức này dẫn dá»± báo của các chuyên gia cho rằng cán cân cung cầu của thị trÆ°á»ng dầu má» có thể cân bằng trở lại vào ná»a cuối năm 2016. Tuy nhiên, những yếu tố nhÆ° Iran đẩy mạnh xuất khẩu sau khi được dỡ bá» trừng phạt có thể tác Ä‘á»™ng đến thị trÆ°á»ng. Có thể hiểu được bức xúc này bởi Nga Ä‘ang là má»™t trong những nÆ°á»›c bị thiệt hại nặng khi giá dầu lao dốc không phanh.
Trong trÆ°á»ng hợp không có sá»± nhượng bá»™ nào nhằm cắt giảm nguồn cung, các nhà đầu tÆ° dá»± báo giá dầu có thể giảm còn 25, 20 hoặc tháºm chí là 15 USD/thùng trong năm 2016. Ông Jeffrey Currie, Trưởng Bá»™ pháºn Nghiên cứu hàng hóa cÆ¡ bản thuá»™c Ngân hàng Goldman Sachs, nháºn định dầu có nguy cÆ¡ giảm còn 20 USD/thùng trong trÆ°á»ng hợp nhu cầu sụt giảm do mùa Ä‘ông ở Bắc bán cầu không quá lạnh. “Chúng tôi dá»± báo tình trạng thừa mứa dầu sẽ tiếp diá»…n trong năm tá»›i” - ông Jeffrey Currie nói vá»›i trang Bloomberg.
Trung Quốc chuộng dầu Nga
Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GAC) vào tuần rồi công bố Nga Ä‘ã vượt qua Ả Ráºp Saudi để trở thành nhà cung cấp dầu thô lá»›n nhất của nÆ°á»›c này trong tháng 11 - lần thứ ba trong năm nay. Theo số liệu của GAC, Trung Quốc mua trung bình 949.925 thùng dầu/ngày từ Nga trong tháng rồi, nhiá»u hÆ¡n so vá»›i 886.950 thùng/ngày từ Ả Ráºp Saudi. TrÆ°á»›c Ä‘ó, sản lượng dầu thô xuất khẩu từ Ả Ráºp Saudi sang Trung Quốc trong năm 2014 đạt 50 triệu tấn, giảm 5 triệu tấn so vá»›i năm trÆ°á»›c Ä‘ó. Ngược lại, theo GAC, con số này của Nga tăng 36% lên 34 triệu tấn.
Báo Junge Welt (Áo) nháºn định bÆ°á»›c Ä‘i trên cho thấy Bắc Kinh Ä‘ang tìm cách Ä‘a dạng hóa nguồn cung năng lượng. Trong khi Trung Quốc lo ngại vỠảnh hưởng chính trị tiêu cá»±c từ Ả Ráºp Saudi thì việc chuyển hÆ°á»›ng của Bắc Kinh giúp Nga hạn chế được tác Ä‘á»™ng của các biện pháp trừng phạt từ phÆ°Æ¡ng Tây. Ngoài ra, diá»…n biến này còn cho thấy mối quan hệ đối tác phát triển trong thÆ°Æ¡ng mại, năng lượng và những lÄ©nh vá»±c kinh tế khác giữa Moscow và Bắc Kinh.
M.Xuân/NLD
