Vụ tấn công không chỉ khiến sản lượng khai thác dầu của Ả Rập Saudi mà còn loại bỏ gần như toàn bộ công suất dự phòng hiện có sẵn để bù đắp bất kỳ sự gián đoạn lớn nào trong nguồn cung dầu trên toàn thế giới.

Bài toán công suất dự phòng

Cụ thể, vụ tấn công đã khiến sản lượng dầu thô của Ả Rập Saudi giảm 5,7 triệu thùng/ngày, tương đương hơn 5% nguồn cung thế giới. Bên cạnh đó, vụ tấn công còn hạn chế khả năng Riaydh sử dụng công suất sản xuất dầu dự phòng hơn 2 triệu thùng/ngày cho các trường hợp khẩn cấp.

Trong nhiều năm qua, Ả Rập Saudi là quốc gia sản xuất dầu lớn duy nhất có khả năng dự phòng đáng kể để nhanh chóng bù đắp cho bất kỳ sự thiếu hụt nào về nguồn cung do chiến tranh hoặc thiên tai.

Hầu hết quốc gia khác không đủ khả năng khoan các giếng dầu đắt tiền và thiết lập cơ sở hạ tầng và để chúng nhàn rỗi.

Trước vụ tấn công trên, nguồn cung dự phòng cho thế giới của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) chỉ hơn 3,21 triệu thùng/ngày - theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Trong số này, Ả Rập Saudi có công suất dự phòng 2,27 triệu thùng/ngày.

Phần còn lại hầu hết do Kuwait và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất nắm giữ. Iraq và Angola cũng có một số khả năng dự phòng. Hiện tại, các quốc gia này có thể phải sử dụng đến công suất dự phòng để giúp thu hẹp khoảng trống Ả Rập Saudi để lại nhưng như thế vẫn chưa đủ.

Câu hỏi từ Iran, Venezuela và Mỹ

Iran cũng có công suất dự phòng nhưng không thể đưa dầu ra thị trường vì lệnh trừng phạt do chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt. Sản lượng dầu xuất khẩu dầu của Iran đã giảm hơn 2 triệu thùng/ngày kể từ tháng 4.

Washington đã cáo buộc Tehran đứng sau vụ tấn công hôm 14-9 nên khó có thể nới lỏng lệnh trừng phạt để cho phép Iran giúp thu hẹp khoảng cách về nguồn cung mà Mỹ tin là do Iran tạo ra.

Trong khi đó, Iran tuyên bố sau vụ tấn công rằng họ sẽ bơm hết công suất nếu lệnh trừng phạt được nới lỏng.

Các biện pháp trừng phạt của Mỹ cũng tác động đến ngành công nghiệp dầu mỏ của Venezuela. Tuy nhiên, sản lượng khai thác của Venezuela đã giảm mạnh trong nhiều năm và Tập đoàn dầu mỏ nhà nước PDVSA dường như không thể tăng đáng kể con số này ngay cả khi lệnh trừng phạt được nới lỏng.

Một câu hỏi khác là liệu các nhà sản xuất dầu đá phiến Mỹ có thể tăng sản lượng. Mỹ hiện là nhà sản xuất dầu thô hàng đầu thế giới nhờ sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành công nghiệp dầu đá phiếu.

Các nhà sản xuất dầu đá phiến có thể nhanh chóng bơm nhiều hơn khi giá tăng. Quá trình này có thể mất vài tháng, nhanh hơn nhiều so với hầu hết sản xuất dầu truyền thống.

Nếu tình trạng gián đoạn ở Ả Rập Saudi kéo dài và giá dầu tăng đáng kể, các nhà sản xuất dầu đá phiến sẽ tăng sản lượng. Dù vậy, vẫn có những hạn chế về việc Mỹ có thể xuất khẩu thêm bao nhiêu vì các cảng dầu đã hoạt động gần hết công suất.

Các kho dự trữ dầu

Ả Rập Saudi, Mỹ và Trung Quốc đều có hàng trăm triệu thùng dầu trong kho lưu trữ chiến lược. Đó là lượng dầu được dự trữ cho chính những gì đang xảy ra - bù đắp cho sự gián đoạn đột xuất trong nguồn cung.

Các quốc gia có thể mở kho dự trữ dầu chiến lược để đáp ứng nhu cầu và giảm bớt tác động tiêu cực đến giá cả. 

Dầu từ kho dự trữ có thể giúp thị trường không thiếu nguồn cung trong một thời gian, nhưng thị trường dầu có thể ngày càng biến động khi lượng dầu trong kho sụt giảm và nguy cơ thiếu hụt nguồn cung tăng lên.

Nếu không có công suất dự phòng, bất kỳ sự gián đoạn nào nữa trong thời gian tới sẽ khiến giá dầu tăng. Giá tăng cao hơn theo thời gian sẽ khuyến khích các nhà sản xuất đầu tư và khai thác nhiều hơn, nhưng lại làm giảm nhu cầu tiêu dùng. 

Libya, một thành viên của OPEC, đang chìm trong cuộc nội chiến, đe dọa đến hoạt động sản xuất dầu của nước này. Tình trạng gián đoạn ở Libya, nếu có sẽ khiến thị trường dầu thêm sốc, cũng như nêu bật tình trạng thiếu công suất dự phòng.

Công ty tư vấn Energy Aspects dự đoán công suất dự phòng của OPEC sẽ giảm xuống dưới 1 triệu thùng/ngày trong quý 4-2019, so với mức 2 triệu thùng/ngày trong quý 2-2019.

Nguồn tin: nld.com.vn