Việc Trung Quốc phá giá nhân dân tệ giao không chỉ gây ra cú sốc tạm thời cho thị trường tài chính, nó còn tác Ä‘á»™ng lâu dài đến khắp thế giá»›i.

Sau khi Trung Quốc phá giá tiền tệ 3 ngày liên tiếp vào tuần trÆ°á»›c, má»™t chuyên gia kinh tế Ä‘ã từng thốt lên rằng “lại là tháng 8”. Điều Ä‘ó ám chỉ rằng tháng 8 Ä‘ã từng chứng kiến nhiều sá»± kiện Ä‘áng chú ý trong lịch sá»­, từ cuá»™c khủng hoảng nợ của Nga vào năm 1998, tá»›i những gì ông chủ hãng Northern Rock là Adam Applegarth gọi là "ngày thế giá»›i thay đổi," khi làn sóng đầu tiên của cuá»™c khủng hoảng tín dụng bắt đầu tác Ä‘á»™ng năm 2007; hay tháng 8/2011 khi Standard and Poor gây chấn Ä‘á»™ng thị trường tài chính bằng cách tÆ°á»›c bậc xếp hạng tín nhiệm AAA của Mỹ.

So sánh xa hÆ¡n, việc đồng Nhân dân tệ giảm khoảng 3% so vá»›i đồng USD sau khi bị phá giá là không Ä‘áng kể nếu so vá»›i việc đồng Bảng Anh bị mất 16% năm 1967 khi Harold Wilson – má»™t trong những chính trị gia nổi tiếng của Anh - tìm cách trấn an công chúng về "đồng Bảng trong túi người dân".

Tuy nhiên, quyết định của Trung Quốc khiến đồng Nhân dân tệ mất giá lá»›n nhất trong 20 năm, và tác Ä‘á»™ng của nó vẫn chÆ°a phản ánh hết. Vậy có gì khác biệt nó gây ra cho thế giá»›i?

1. Lời cảnh tỉnh cho các nÆ°á»›c xuất khẩu

Phá giá Nhân dân tệ có thể là má»™t tín hiệu cho thấy các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc không muốn để nền kinh tế lá»›n thứ hai thế giá»›i tăng trưởng chậm hÆ¡n so vá»›i mức mục tiêu Ä‘ã đề ra là 7%/năm. Trung Quốc Ä‘ang cố gắng thay đổi Ä‘á»™ng lá»±c tăng trưởng từ việc tập trung vào xuất khẩu sang tập trung vào tiêu dùng – trong khi cùng lúc tìm cách làm xẹp bong bóng bất Ä‘á»™ng sản. Động thái phá giá của tuần trÆ°á»›c cho thấy má»™t số nhà hoạch định chính sách có thể Ä‘ang mất kiên nhẫn vá»›i chiến lược Ä‘ó. Paul Krugman, nhà kinh tế Ä‘oạt giải Nobel, mô tả quyết định của Trung Quốc là "miếng cắn đầu tiên vào quả anh Ä‘ào", ám chỉ rằng có thể còn có những hành Ä‘á»™ng tiếp theo.

Nếu nền kinh tế thá»±c của Trung Quốc yếu hÆ¡n nhiều so vá»›i dá»± tính, Ä‘ó sẽ là má»™t tiếng chuông cảnh tỉnh cho bất kỳ công ty nào Ä‘ang mong muốn tăng xuất khẩu sang Trung Quốc để giảm bá»›t sá»± phụ thuá»™c vào các nền kinh tế Châu Âu Ä‘ang ì ạch. Trung Quốc sẽ vẫn là má»™t thị trường rá»™ng lá»›n, nhÆ°ng có thể sẽ không còn khá nhÆ° má»™t má»™t số người Ä‘ã phân tích.

2. Giáng Sinh vui vẻ

Má»™t Giáng Sinh ít tốn kém Ä‘ang được trông đợi. Trung Quốc là má»™t công xưởng khổng lồ sản xuất hàng tiêu dùng giá rẻ cho phần còn lại của thế giá»›i. Dù Ä‘ang thay đổi chiến lược này, nhÆ°ng nếu nhìn vào nhãn hiệu trên gần nhÆ° bất kỳ chiếc áo sÆ¡ mi hay đồ chÆ¡i nào, người ta vẫn thấy dòng chữ "Made in China". Đồng tiền của má»™t quốc gia không phải là yếu tố duy nhất quyết định hàng hóa của nÆ°á»›c Ä‘ó sẽ có giá bao nhiêu khi ra thị trường lá»›n, mà còn nhiều yếu tố nữa: tiền lÆ°Æ¡ng ở Trung Quốc Ä‘ã tăng lên, khiến hàng hóa bá»›t khả năng cạnh tranh, trong khi giá của nguyên liệu và chi phí vận chuyển cÅ©ng là yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, đồng Nhân dân tệ giảm giá sẽ buá»™c các đối thủ Châu Á của Trung Quốc, nhÆ° Indonesia và Hàn Quốc, phải cạnh tranh gắt gao hÆ¡n. Kết quả là các món quà Giáng Sinh do Trung Quốc sản xuất có thể được giảm giá. Vì vậy, sẽ có má»™t hiệu ứng giảm lạm phát từ Trung Quốc sang các nÆ°á»›c khác từ việc giá hàng hóa nhập khẩu rẻ hÆ¡n.

3. Giá xăng bán lẻ giảm

Nhu cầu tài nguyên thiên nhiên dường nhÆ° vô Ä‘á»™ của Trung Quốc là má»™t yếu tố quan trọng há»— trợ giá dầu trong những năm gần Ä‘ây. Vì vậy, tâm lý lo ngại nền kinh tế của Trung Quốc Ä‘ang gặp trục trặc sẽ khiến giá dầu giảm, theo Ä‘ó sẽ khiến giá xăng rẻ hÆ¡n. Tất nhiên, còn có những yếu tố khác nhÆ° việc sản lượng dầu của Mỹ tăng cao, nhÆ°ng giá dầu thế giá»›i Ä‘ã quay lại Ä‘à giảm và xuống dÆ°á»›i 50 USD/thùng trong tuần trÆ°á»›c sau Ä‘á»™ng thái phá giá của Trung Quốc. Trong những tháng tá»›i, nhu cầu của Trung Quốc yếu có thể còn làm giá nhiều hàng hóa giảm tiếp, từ dầu mỏ tá»›i quặng sắt.

4. Làm trì hoãn việc tăng lãi suất

Các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng ở Mỹ và Anh Ä‘ã Ä‘Æ°a ra khuyến cáo trong nhiều tháng nay rằng họ Ä‘ang chuẩn bị tăng lãi suất sau má»™t thời gian dài cắt giảm từ sau cuá»™c khủng hoảng tài chính toàn cầu. Ông Mark Carney, Thống đốc Ngân hàng trung Æ°Æ¡ng Anh, Ä‘ã ám chỉ "lúc chuyển sang năm má»›i" có thể là thời Ä‘iểm xem xét tăng lãi suất, còn chủ tịch Janet Yellen của Cục Dá»± trữ Liên bang Mỹ lại báo hiệu rằng có thể tăng lãi suất vào tháng 9. Tuy nhiên, nếu việc phá giá đồng Nhân dân tệ làm giảm giá hàng nhập khẩu, Ä‘iều này sẽ kìm hãm lạm phát và có thể làm trì hoãn việc tăng lãi suất.

5. Giảm phát, giảm phát và giảm phát

Trong ngắn hạn, chi phí vay thấp hÆ¡n so vá»›i dá»± kiến ​​sẽ có lợi cho người tiêu dùng Ä‘ang Ä‘i vay nhiều ở phÆ°Æ¡ng Tây. NhÆ°ng má»™t số nhà phân tích cho rằng quyết định của Trung Quốc là bằng chứng má»›i nhất cho thấy nhu cầu trong nền kinh tế toàn cầu Ä‘ang yếu. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng giảm phát. Nếu giảm phát diá»…n ra trong thời gian ngắn, đặc biệt là nếu tập trung vào số má»™t mặt hàng, thì Ä‘ó có thể là tin tốt. NhÆ°ng các nhà kinh tế lo ngại giá cả có thể liên tục giảm, theo Ä‘ó làm suy giảm chi tiêu, đầu tÆ° và tiền lÆ°Æ¡ng, khiến người tiêu dùng và các doanh nghiệp trì hoãn chi tiêu vì dá»± Ä‘oán giá hàng hóa sẽ còn rẻ hÆ¡n trong tÆ°Æ¡ng lai.

Và nếu má»™t cuá»™c suy thoái má»›i không đến, các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng sẽ không có công cụ nào để xá»­ lý tiếp vì lãi suất ở Mỹ, Anh và Châu Âu Ä‘ã gần nhÆ° ở mức sàn rồi.

Chuyên gia kinh tế Ann Pettifor thuá»™c cÆ¡ quan cố vấn Prime của Anh, người Ä‘ã dá»± báo được trÆ°á»›c cuá»™c khủng hoảng tín dụng trong cuốn sách của bà năm 2006 mang tên “Cuá»™c khủng hoảng nợ đầu tiên của thế giá»›i Ä‘ang đến”, tin rằng các nền kinh tế phát triển Ä‘ang phải đối mặt vá»›i má»™t số thách thức mà Nhật Bản Ä‘ã hứng chịu trong "thập ká»· mất mát" của mình, khi nÆ°á»›c này phải chịu cả tình trạng giảm phát và lẫn sức cầu yếu. NhÆ°ng không giống nhÆ° Nhật Bản, nhiều nền kinh tế phát triển, nhất là Anh, sẽ bÆ°á»›c vào má»™t cuá»™c khủng hoảng má»›i vá»›i má»™t gánh nặng nợ vay. "Đó là áp lá»±c về nợ đối vá»›i người tiêu dùng, doanh nghiệp, chính quyền các địa phÆ°Æ¡ng," bà Pettifor nhận định.

6. Thời kỳ khó khăn cho nhiều nÆ°á»›c

Australia Ä‘ã trải qua má»™t đợt bùng nổ kinh tế ấn tượng trong những năm gần Ä‘ây nhờ bán tài nguyên thiên nhiên, bao gồm than Ä‘á và quặng sắt, cho các nÆ°á»›c láng giềng Châu Á, và Trung Quốc chiếm hÆ¡n 1/4 xuất khẩu của nÆ°á»›c này. Vì vậy, sá»± suy yếu của nền kinh tế Trung Quốc là tin xấu đối vá»›i Australia. Nghiên cứu của hãng tÆ° vấn Oxford Economics tuần trÆ°á»›c, trong Ä‘ó mô hình hóa tác Ä‘á»™ng của việc phá giá đồng Nhân dân tệ vá»›i mức 10% cá»™ng vá»›i giả thiết kinh tế Trung Quốc giảm tốc mạnh, cho thấy các nÆ°á»›c chịu tác Ä‘á»™ng mạnh khác có thể bao gồm Brazil, Nga, Chile và Hàn Quốc.

7. Thêm khó khăn cho Hy Lạp

Nếu việc phá giá của Trung Quốc dẫn đến má»™t làn sóng giảm phát đối vá»›i nền kinh tế toàn cầu, thì các quốc gia dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng nhất sẽ là những người Ä‘ang ngập trong nợ nần - bởi vì trong khi tiền lÆ°Æ¡ng và lợi nhuận sụt giảm trong thời kỳ giảm phát, thì giá trị của các khoản nợ lại vẫn không thay đổi, khiến họ khó trả nợ hÆ¡n. Và các nền kinh tế mà nhu cầu và niềm tin người tiêu dùng vốn Ä‘ã yếu nay lại có xu hÆ°á»›ng còn khó khăn hÆ¡n bởi giảm phát có thể khiến chi tiêu của người tiêu dùng giảm.

Các nền kinh tế nhỏ ở Châu Âu, không chỉ có Hy Lạp, sẽ nằm trong số các nÆ°á»›c bị ảnh hưởng theo kiểu này. Hy Lạp Ä‘ã và Ä‘ang bị giảm phát sau nhiều lần cắt giảm tiền lÆ°Æ¡ng và các phúc lợi do chính phủ phải cố gắng cân bằng ngân sách, và trong trường hợp xấu hÆ¡n, các khoản nợ khổng lồ của nÆ°á»›c này - trị giá hÆ¡n 170% quy mô của nền kinh tế - sẽ khó trả hÆ¡n.

8. Chiến tranh tiền tệ

Động thái của Bắc Kinh bề ngoài được coi nhÆ° má»™t phần của biện pháp mở cá»­a hệ thống tài chính của Trung Quốc và cho phép thị trường ngoại hối có vai trò Ä‘iều tiết lá»›n hÆ¡n đối vá»›i giá trị của đồng Nhân dân tệ - Ä‘iều mà Mỹ từ lâu Ä‘ã Ä‘òi hỏi nhÆ° má»™t bằng chứng thể hiện Trung Quốc Ä‘ang thá»±c sá»± mở cá»­a hệ thống tài chính. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hoan nghênh Ä‘á»™ng thái Ä‘ó. NhÆ°ng việc phá giá lại được chào Ä‘ón má»™t cách giận dữ vẫn ở Washington. Thượng nghị sÄ© Chuck Schumer của bang New York cho rằng, trong nhiều năm qua, Trung Quốc Ä‘ã sắp đặt các quy tắc và cuá»™c chÆ¡i bằng đồng tiền của mình, khiến nhiều người lao Ä‘á»™ng Mỹ thất nghiệp. Thay vì phÆ°Æ¡ng pháp của họ, chính phủ Trung Quốc dường nhÆ° lại làm mạnh tay gấp Ä‘ôi.

"Thượng nghị sÄ© đảng Cá»™ng Hòa và là cá»±u đại diện thÆ°Æ¡ng mại Mỹ Rob Portman cáo buá»™c Trung Quốc là Ä‘ang cố gắng đạt được lợi thế thÆ°Æ¡ng mại không công bằng vá»›i Mỹ thông qua việc "thao túng tiền tệ "- cÅ©ng giống nhÆ° cách Mỹ Ä‘ang Ä‘àm phán má»™t thỏa thuận thÆ°Æ¡ng mại quan trọng là Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình DÆ°Æ¡ng vá»›i má»™t số đối thủ của Trung Quốc, trong Ä‘ó có Nhật Bản.

Nếu chính quyền Bắc Kinh cho phép đồng Nhân dân tệ tiếp tục giảm trong những tháng tá»›i, nó có thể làm gia tăng căng thẳng thÆ°Æ¡ng mại, hay thậm chí gây ra là má»™t "cuá»™c chiến tranh tiền tệ", trong Ä‘ó các khối buôn bán lá»›n nhất thế giá»›i đối mặt vá»›i nhau trong má»™t cuá»™c chiến tranh giành thị phần toàn cầu.

Giờ Ä‘ây, việc phá giá 4% của đồng Nhân dân tệ má»›i chỉ là má»™t vết nứt nhỏ trong trật tá»± kinh tế thế giá»›i chứ chÆ°a phải má»™t thay đổi về địa chấn, nên các nhà hoạch định chính sách cần cân nhắc hậu quả của nó về lâu dài.

Nguồn tin: NDH