Äối vá»›i ná»n kinh tế Việt Nam, nhiá»u ngành như Ä‘iện, xăng dầu, hàng không... dưá»ng như không hoạt động theo cÆ¡ chế thị trưá»ng nhưng lại luôn muốn Ä‘òi xác định giá bán cho ngưá»i tiêu dùng (ngưá»i dân và doanh nghiệp - DN) theo giá thị trưá»ng.
Äiện, nước, xăng, dầu là những mặt hàng thiết yếu nên dưá»ng như giá cả thế nào ngưá»i sá» dụng cÅ©ng phải chịu. Các DN kiểu này luôn kêu lá»— trong khi không há» minh bạch vá» hạch toán cho ngưá»i sá» dụng và lương cá»§a những ông/bà giám đốc thưá»ng là lương “khá»§ng” so vá»›i mặt bằng chung cá»§a xã há»™i. Sẽ không ai phàn nàn gì nếu những ngưá»i này quản lý tốt, minh bạch và cung cấp cho thị trưá»ng những sản phẩm có giá trị. Cách làm kinh tế kiểu lương cao mình cứ nháºn, lá»— Ä‘ã có ngưá»i khác chịu thì ai làm cÅ©ng được! Những DN kiểu này không cần xác định quan hệ giữa cung và cầu, không cần mối quan hệ giữa giá trị và giá cả; dù sản phẩm cá»§a há» có tốt hay không, ngưá»i sá» dụng vẫn phải mua nếu không muốn “chết”. Há» còn độc quyá»n cả vá» mua và bán; việc chuyển giá, khai gian giá cá»§a sản phẩm đầu vào thưá»ng xảy ra trong các DN kiểu này, từ Ä‘ó dẫn đến hạch toán lá»—, chất lượng sản phẩm cá»§a những DN độc quyá»n ra sao ngưá»i dân và DN Ä‘á»u phải chịu.
Tính toán tỉ suất lợi nhuáºn trên vốn cá»§a các loại hình DN trong những năm gần Ä‘ây cho thấy tỉ suất lợi nhuáºn trên vốn và doanh thu cá»§a các DN ngoài nhà nước thấp nhất và có xu hướng ngày càng thấp. Äiá»u này lý giải tại sao trong 2 năm gần Ä‘ây, khi tỉ lệ để dành/GDP và đầu tư/GDP tương đương nhau nhưng ná»n kinh tế vẫn rất khan hiếm vốn. Và tại sao các DN ngoài nhà nước nếu không là sân sau cá»§a các DN quốc doanh thì đ㠓chết” hàng loạt trong mấy năm gần Ä‘ây… Vá»›i tỉ suất lợi nhuáºn như váºy, không má»™t DN ngoài nhà nước nào làm ăn ngay ngắn mà có thể chịu được mức lãi suất trên 20% những năm trước Ä‘ây và khoảng 10% hiện nay.
Váºy là, lượng kiá»u hối và lượng tiá»n trong dân thá»±c chất chỉ là “tiá»n tệ” không thành vốn để Ä‘i vào sản xuất do các DN ngoài nhà nước không có động cÆ¡ đầu tư. HỠđầu tư mở rá»™ng sản xuất để làm gì khi lãi suất huy động 7%-8% và lãi suất phải trả ngân hàng trên 10% trong khi tỉ suất lợi nhuáºn trên vốn cá»§a há» chỉ là 1%-2%? Như váºy, ngưá»i dân và các DN ngoài nhà nước ngoài việc Ä‘óng thuế để nuôi các “ông vua không ngai” lại còn phải chịu mua những sản phẩm độc quyá»n vá»›i giá cao và giá trị sản phẩm thế nào cÅ©ng phải chịu...
Nguồn tin: NLD