Nắm hệ thống phân phối kinh doanh của doanh nghiệp xăng dầu, nay thêm chức năng quản lý giá mặt hàng nhạy cảm này, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng có quá "bao sân"?
Không “quản” nổi thì “Ä‘á bóng”
Tá»›i Ä‘ây, vai trò quản lý Ä‘iá»u hành giá mặt hàng xăng đầu sẽ được “đổi vai” sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, thay vì Bá»™ Tài chính. Äây cÅ©ng là Ä‘á» xuất của Bá»™ Tài chính vừa được Phó Thủ tÆ°á»›ng đồng ý trong cuá»™c há»p diá»…n ra cuối tuần qua.
Trong công tác quản lý thị trÆ°á»ng xăng dầu thá»i gian qua, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng vẫn giữ vai trò “đồng hành” cùng Bá»™ Tài chính trong việc Ä‘iá»u hành mặt hàng xăng dầu, tuy nhiên “phân khúc” Ä‘iá»u hành cÅ©ng được phân định khá rõ ràng. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng “quản” việc xuất nháºp khẩu, hệ thống phân phối kinh doanh xăng dầu của doanh nghiệp; còn Bá»™ Tài chính có trách nhiệm giám sát và Ä‘iá»u chỉnh giá cả mặt hàng này cho phù hợp, hài hòa vá»›i diá»…n biến giá cả thế giá»›i – trong nÆ°á»›c.
Cụ thể, khi giá thế giá»›i biến Ä‘á»™ng, các doanh nghiệp (DN) đầu mối kinh doanh xăng dầu sẽ Ä‘á» xuất lên Cục Quản lý Giá để tăng hoặc giảm. TrÆ°á»›c khi quyết định cÆ¡ quan này sẽ cân nhắc tính toán lại giá cÆ¡ sở của các DN có hợp lý hay không. Nếu hợp lý, phÆ°Æ¡ng án tăng giá sẽ được chấp thuáºn, còn nếu không thì Ä‘á» nghị DN không tăng giá, hoặc ngược lại.
 |
| Vai trò quản lý giá xăng dầu được “đẩy” sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, tính khách quan ra sao, ai giám sát? |
NhÆ°ng tá»›i Ä‘ây, vai trò quản lý Ä‘iá»u hành giá mặt hàng xăng đầu sẽ được “đổi vai” sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, thay vì Bá»™ Tài chính. Äây cÅ©ng là Ä‘á» xuất của Bá»™ Tài chính vừa được Phó Thủ tÆ°á»›ng đồng ý trong cuá»™c há»p diá»…n ra cuối tuần qua.
Bàn vá» vấn Ä‘á» này, chuyên gia kinh tế Lê Äăng Doanh cho rằng, Ä‘Æ°a quyá»n Ä‘iá»u hành giá xăng dầu vá» Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘iá»u hành vừa có Æ°u lại vừa có nhược Ä‘iểm. Ưu Ä‘iểm ở chá»—, thu vá» má»™t mối “quản” giá xăng dầu dÆ° luáºn sẽ có địa chỉ rõ ràng để “truy” trách nhiệm, thay vì các bá»™ “Ä‘á bóng” cho nhau má»—i lần nhắc tá»›i trách nhiệm vá» Ä‘iá»u hành mặt hàng này nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây.
Ở góc Ä‘á»™ ngược lại, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long lại đặt câu há»i vá» năng lá»±c Ä‘iá»u hành của cÆ¡ quan quản lý giá thuá»™c Bá»™ Tài chính. Lâu nay chức năng quản lý vá» giá xăng dầu được Nhà nÆ°á»›c giao cho Bá»™ Tài chính, trong quá trình Ä‘iá»u hành dù có lần “ghi Ä‘iểm” vá»›i công chúng khi khÆ°á»›c từ những Ä‘á» xuất tăng giá của doanh nghiệp (DN), nhÆ°ng không phải không có Ä‘iểm trừ.
“Anh có chức năng quản lý Nhà nÆ°á»›c vá» giá mà Ä‘ùn đẩy sang cho cÆ¡ quan quản lý khác thì phải xem lại vai trò của mình. Äược Nhà nÆ°á»›c giao nhiệm vụ thì khó mấy cÅ©ng phải làm, chứ không thể thấy khó khăn má»™t chút, bị kêu ca là đẩy quả bóng sang chân ngÆ°á»i khác” – chuyên gia Ngô Trí Long nói thẳng.
Theo ông Long, cÅ©ng có vấn Ä‘á» cần quan tâm và đặt câu há»i, khi chuyển Ä‘iá»u hành giá sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng rồi thì vai trò của Ä‘á»™i ngÅ© nhân sá»± đảm trách công việc này trÆ°á»›c Ä‘ây tại Bá»™ Tài chính sẽ ra sao? Sẽ Ä‘iá»u chuyển số này sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng để táºn dụng nhân sá»± tránh lãng phí trong tuyển má»›i, Ä‘ào tạo, hay cÆ¡ quan này sẽ chuyển thành cÆ¡ quan giám sát giá … cÅ©ng phải tính.
Thiếu giám sát, lo lạm quyá»n
Có thể khi chuyên sang bá»™ chuyên ngành quản lý thì giá xăng dầu sẽ sát vá»›i thá»±c tế kinh doanh mặt hàng này hÆ¡n, nhÆ°ng không phải không phát sinh những lo ngại. Äiá»u khiến nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung Æ°Æ¡ng (CIEM) lo lắng, là chuyện minh bạch, o bế “con cÆ°ng” nếu Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng chủ trì vai trò Ä‘iá»u hành giá cả xăng dầu.
Theo ông, nếu vẫn giữ nguyên cÆ¡ quan chủ trì giá bán lẻ xăng dầu là Bá»™ Tài chính, giá xăng dầu dÆ°á»ng nhÆ° có sá»± can thiệp nhiá»u hÆ¡n từ phía Nhà nÆ°á»›c. CÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu của Bá»™ Tài chính trÆ°á»›c Ä‘ây dù tồn tại không ít bất cáºp, nhÆ°ng không phải doanh nghiệp muốn tăng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c khi giá thế giá»›i vừa nhích tăng là được Ä‘áp ứng ngay. Äã không ít lần Cục Quản lý Giá (Bá»™ Tài chính) thẳng thừng khÆ°á»›c từ Ä‘á» xuất tăng giá của doanh nghiệp sau khi tính toán tất cả các chi phí. Trong quan Ä‘iểm Ä‘iá»u hành giá xăng dầu giữa liên Bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng không phải lúc nào cÅ©ng đạt được sá»± đồng thuáºn cao nhất.
Nay vai trò quản lý giá được “đẩy” sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, cÆ¡ quan này vừa chịu trách nhiệm vá» xuất nháºp khẩu xăng dầu, quản lý hệ thống phân phối xăng dầu, “nắm” hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối… thì tính khách quan của cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c ở Ä‘âu? Ai sẽ giám sát việc Ä‘iá»u hành của cÆ¡ quan này?
“Sẽ khó tránh khá»i tình trạng “con hát bố khen hay” – chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nói vá»›i Infonet. Lúc Ä‘ó, sẽ rất khó thuyết phục ngÆ°á»i dân khi Ä‘iá»u hành giá và chuyện minh bạch giá xăng dầu nhÆ° mong muốn lâu nay càng khó đạt được.
“TrÆ°á»›c giao quyá»n cho đứa con lá»›n, nay giao lại quyá»n cho đứa con nhá», sá»± chuyển giao quyá»n lá»±c trong cùng má»™t gia Ä‘ình là dá»… hiểu. NhÆ°ng Ä‘iá»u ai cÅ©ng lo là liệu ông em có quản lý nổi hay không, hay má»™t lúc lại “gánh” quá nhiá»u vai sẽ dá»… gây thiếu sót?”- ông Ngô Trí Long bình luáºn.
Khi công tác Ä‘iá»u hành giá mặt hàng thiết yếu, nhạy cảm này được trao quyá»n cho Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, xăng dầu sẽ tránh được cảnh “Ä‘iá»u hành ná»a vá»i” hay không thì còn phải chá» thá»i gian và kết quả Ä‘iá»u hành tá»›i Ä‘ây. Song những lo ngại sá»± lạm quyá»n của các chuyên gia là hoàn toàn có cÆ¡ sở.
Vì thế, cần xây dá»±ng má»™t hàng rào giám sát để tránh việc bao che cho DN tá»± tung tá»± tác trong việc quyết định tăng giá.
Nguồn tin: Infonet
