Tại diá»…n Ä‘àn Quốc há»™i, nhiều đại biểu bức xúc về má»™t số vấn đề liên quan đến Ä‘iều hành giá xăng dầu. Tuy nhiên, theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc há»™i Nguyá»…n Đức Kiên, Ä‘a số cách nhìn nhận về giá xăng dầu hiện nay vẫn còn chÆ°a đầy đủ và chính xác.

´ThÆ°a ông, tại diá»…n Ä‘àn Quốc há»™i, nhiều đại biểu bức xúc về việc Ä‘iều hành giá xăng dầu trong thời gian qua. Ông có ý kiến ra sao về vấn đề này?

Phải nhìn nhận về giá xăng dầu trong nÆ°á»›c má»™t cách tổng thể chứ đừng nhìn hiện tượng giá thay đổi lên xuống rồi nhận xét là không thể hiểu được. Cần nhìn vào bản chất hình thành giá xăng dầu. Ngoại trừ quốc gia xuất khẩu dầu mỏ, còn lại hầu hết các quốc gia thường tính giá xăng dầu ná»™i địa bao gồm nhiều loại thuế và phí. Có thể các nÆ°á»›c gọi là thuế nhÆ°ng của mình vừa là thuế, vừa phí.

Vì thế, theo tôi, các đại biểu Quốc há»™i khi phát biểu trÆ°á»›c người dân cần phải có trách nhiệm vá»›i phát biểu của mình. Chẳng hạn, có ý kiến nói không ở Ä‘âu, giá xăng dầu phải chịu nhiều thuế, phí nhÆ° Việt Nam. NhÆ°ng nói nhÆ° thế là không Ä‘úng. Ở các nÆ°á»›c đặc biệt là ở Tây Âu, họ Ä‘ánh thuế bảo vệ môi trường trên giá xăng còn cao hÆ¡n nÆ°á»›c mình rất nhiều. Vấn đề là phải phân tích và làm rõ được cÆ¡ cấu tính giá thành xăng dầu. Ở Ä‘ây, Bá»™ Tài chính phải có trách nhiệm giải thích cho người dân và dÆ° luận hiểu rõ hÆ¡n về giá xăng dầu.

Liên quan đến giá xăng dầu, vấn đề quan trọng khác cần phải xem xét là việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu có phù hợp vá»›i quy luật, diá»…n biến của thế giá»›i hay không. Khi người ta nói, giá xăng trong nÆ°á»›c “nhảy múa”, thì cần phải xem giá thế giá»›i có nhảy múa hay không. Còn lá»—i nhịp hay không lại là chuyện khác. Ở nÆ°á»›c ta, Nghị định 84/NĐ - CP về kinh doanh xăng dầu quy định thời gian tối Ä‘a giữa các lần Ä‘iều chỉnh giá là 30 ngày thì chúng ta Ä‘ã có Ä‘iều chỉnh nhÆ° vậy.

´Vậy, phải chăng quy định về quản lý thị trường xăng dầu có vấn đề còn chÆ°a phù hợp, thÆ°a ông?

Quản lý của Nhà nÆ°á»›c Ä‘ôi khi không thể theo kịp vá»›i diá»…n biến của thị trường. Điều hành giá xăng dầu cÅ©ng nhÆ° vậy, có lúc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu không theo kịp diá»…n biến của thị trường. Khi giá xăng dầu chậm Ä‘iều chỉnh thì cần xem xét là chậm đều không hay lại nhanh ở Ä‘oạn này và chậm ở Ä‘oạn kia. Đấy má»›i là vấn đề cần trao đổi.

Vá»›i thị trường xăng dầu hiện nay, cần làm rõ quan Ä‘iểm ổn định giá xăng dầu là Ä‘úng hay không. Nếu không Ä‘úng thì nên bỏ quan Ä‘iểm Ä‘ó. Vì thá»±c tế là có những thời Ä‘iểm giá thế giá»›i biến Ä‘á»™ng rất mạnh nhÆ°ng có quỹ bình giá xăng dầu nên chúng ta vẫn chấp nhận chịu lá»— để giữ giá xăng dầu. NhÆ°ng những lúc nhÆ° vậy thì dÆ° luận không hiểu được những cố gắng của Chính phủ. Trong khi giá tăng lên má»™t chút thì phản ứng lại tiêu cá»±c.

Có ý kiến cho rằng, giá xăng dầu phải phản ứng theo thị trường nhÆ°ng cần xem xét xem người dân có chịu được không. Có thời Ä‘iểm, giá xăng dầu biến Ä‘á»™ng rất mạnh tăng tá»›i trên 11 USD/thùng thì liệu giá trong nÆ°á»›c tăng tá»›i nhÆ° vậy thì người dân và nền kinh tế có chịu được không?

Mâu thuẫn hiện nay từ phía doanh nghiệp cÅ©ng nhÆ° phía dÆ° luận, là vừa muốn giá xăng dầu theo thị trường nhÆ°ng lại vừa muốn có sá»± bình ổn giá xăng dầu để không bị Ä‘á»™ng trong kế hoạch sản xuất kinh doanh.

´Ông có cho rằng, vá»›i việc các doanh nghiệp xăng dầu lá»›n Ä‘ang nắm thị phần lá»›n thì cần phá vỡ thế Ä‘á»™c quyền hiện nay của thị trường xăng dầu?

Nếu là Ä‘á»™c quyền xăng dầu thì chỉ có má»™t DN bán hàng nhÆ°ng ở Ä‘ây thị trường xăng dầu có sá»± tham gia 13 doanh nghiệp. Sau 2 năm thá»±c hiện Nghị định 84, từ chá»— chỉ có 9 doanh nghiệp đầu mối, thị trường xăng dầu có thêm 4 doanh nghiệp thuá»™c các thành phần kinh tế khác tham gia. NhÆ° vậy có nghÄ©a là chúng ta Ä‘ã rất chủ Ä‘á»™ng phá vỡ cái gọi là thế Ä‘á»™c quyền.

Doanh nghiệp đầu mối nhÆ° Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam Petrolimex hay các tập Ä‘oàn trong ngành viá»…n thông được hình thành từ thời kinh tế kế hoạch hóa nên có Ä‘á»™c quyền tá»± nhiên thì họ cÅ©ng được hưởng những lợi thế sẵn có chứ không phải họ làm nhÆ° vậy để cạnh tranh không lành mạnh. Hiện nay, các doanh nghiệp này Ä‘ang tiến hành cổ phần hóa. Việc phá vỡ thế Ä‘á»™c quyền Ä‘ang được Ä‘iều chỉnh theo thị trường nhÆ°ng vá»›i thị trường xăng dầu, cần phải xem xét mở cá»­a thị trường xăng dầu thì ai được lợi. Thị trường bán lẻ xăng dầu rất quan trọng vì liên quan đến người dân.

Vấn đề vá»›i thị trường xăng dầu không phải là Ä‘á»™c quyền hay không Ä‘á»™c quyền mà là cần tăng cường phối hợp tốt hÆ¡n giữa người tiêu dùng vá»›i quản lý nhà nÆ°á»›c để làm lành mạnh thị trường xăng dầu. Ví dụ về chất lượng xăng dầu thì cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c phải công bố rõ tiêu chuẩn xăng dầu. Tại các Ä‘iểm bán lẻ xăng thì nên có thông báo về số Ä‘iện thoại, địa chỉ liên hệ vá»›i thanh tra khoa học công nghệ và quản lý thị trường để người tiêu dùng thấy rằng, nếu bị Ä‘ong xăng thiếu hoặc khi các cây xăng ghăm hàng không bán thì người dân sẽ liên hệ để bảo về quyền lợi của mình. Ở Ä‘ây, người tiêu dùng phải nâng cao trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của mình và nhà nÆ°á»›c phải có trách nhiệm công khai cÆ¡ chế bảo vệ người tiêu dùng.

´Vừa qua, Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c công bố báo cáo về hoạt Ä‘á»™ng của Petrolimex cho thấy, doanh nghiệp này tuy bị lá»— nhÆ°ng lại trả lÆ°Æ¡ng cao. Ông có thấy Ä‘ây là má»™t bất hợp lý?

LÆ°Æ¡ng và lá»— là hai vấn đề khác nhau. LÆ°Æ¡ng thì phải nhìn theo góc Ä‘á»™ của Luật Lao Ä‘á»™ng. Cán bá»™ nhân viên của Petrolimex được trả lÆ°Æ¡ng theo hợp đồng lao Ä‘á»™ng, chứ họ không cần biết chuyện lá»— hay lãi. Lá»— lãi là việc của chủ đầu tÆ°, chủ sở hữu phải chịu chứ không phải cứ lá»— là phải giảm lÆ°Æ¡ng của người lao Ä‘á»™ng.
Khi nói mức lÆ°Æ¡ng của tổng công ty mẹ lên tá»›i mấy chục triệu đồng/tháng thì cần biết người lao Ä‘á»™ng của Petrolimex phải làm bao nhiều chục năm má»›i lên được văn phòng tập Ä‘oàn chứ có phải vừa ra trường vào Ä‘ó là Ä‘ã nhận lÆ°Æ¡ng vài chục triệu Ä‘âu. Để có mức lÆ°Æ¡ng Ä‘ó là cả má»™t quá trình phấn đấu từ má»™t người bÆ¡m xăng rồi lên trưởng quầy rồi má»›i lên vị trí lãnh đạo. Sao không nhìn thấy quá trình phấn đấu, Ä‘óng góp của người ta mà cứ nhìn vào cái người ta được hưởng bây giờ. Nhiều tập Ä‘oàn không đủ doanh thu Ä‘ã phải giảm lÆ°Æ¡ng khá lá»›n, có khi giảm tá»›i 40% lÆ°Æ¡ng so vá»›i trÆ°á»›c. Mức lÆ°Æ¡ng của Petrolimex cÅ©ng bị giảm tá»›i 20%.

Xin cảm Æ¡n ông!

Nguồn tin: baotintuc