Tiến sÄ© Ngô Trí Long, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Thị trường và Giá cả, (Bá»™ Tài chính) cho rằng, trong bối cảnh giá cả thế giá»›i leo thang, 70% xăng dầu trong nÆ°á»›c phụ thuá»™c nhập khẩu, thì tăng giá bán lẻ là Ä‘iều tất yếu. Tuy nhiên, vá»›i mức tăng tá»›i 10%, khả năng lạm phát tăng là Ä‘iều khó tránh.

Từ đầu năm đến nay, nhiều mặt hàng thiết yếu nhÆ° sữa, gas Ä‘ã có mức tăng mạnh. ChÆ°a đầy 3 tháng, gas Ä‘ã có 4 lần được Ä‘iều chỉnh. Cuối tháng 2, vá»›i lý do tác Ä‘á»™ng tá»· giá và chi phí đầu vào tăng cao, nhiều nhãn sữa bá»™t Ä‘ã tăng phổ biến 10-20%. Mặt bằng giá má»›i được thiết lập, chÆ°a kịp định thần thì nhiều người dân Ä‘ã bất ngờ khi thấy giá xăng dầu đồng loạt tăng 600 - 2.100 đồng má»™t lít. Sau lần Ä‘iều chỉnh 5% vào cuối năm 2011, giá Ä‘iện cÅ©ng Ä‘ang rập rình biến Ä‘á»™ng.

Ông Long phân tích, CPI tháng 3 được tính toán đến 15 hằng tháng, trong khi giá xăng dầu được Ä‘iều chỉnh từ 7/3, nên chỉ số giá tháng 3 sẽ bị ảnh hưởng. Chuyên gia này nhá»› lại, thời Ä‘iểm tháng 7/2008, giá xăng tăng đến 4.500 đồng má»—i lít, CPI lên gần 23%. Tháng 2/2011, xăng tăng 2.900 đồng thì lạm phát cả năm cÅ©ng hÆ¡n 18%. "Mức tăng 2.100 đồng cho má»—i lít xăng vừa qua sẽ tác Ä‘á»™ng không nhỏ đến lạm phát", ông Long thẳng thắn.

Giá xăng tăng 2.100 đồng má»—i lít từ chiều qua. Ảnh: Tuệ Minh.

Chính phủ đặt ra mục tiêu lạm phát năm 2012 là dÆ°á»›i má»™t con số, tuy nhiên, trong hai tháng đầu năm con số này Ä‘ã là 2,36%, nhÆ° vậy, áp lá»±c 10 tháng còn lại không vượt quá ngưỡng 6,64%. "Áp lá»±c này là rất lá»›n trong bối cảnh giá xăng, dầu, gas và sắp tá»›i là Ä‘iện có khả năng tăng", ông Long dá»± báo.

Bá»™ Tài chính cho rằng, nếu tính đủ thì giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c phải Ä‘iều chỉnh tăng khoảng từ 4.200 đồng đến 6.500 đồng má»—i lít tùy theo từng chủng loại. Mức tăng 600- 2.100 đồng má»›i chỉ bằng từ 12,56% đến 40,95% mức Ä‘áng ra phải Ä‘iều chỉnh theo quy định tại Nghị định 84 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Tổng số tiền giảm thu Ngân sách Nhà nÆ°á»›c do thuế nhập khẩu thấp hÆ¡n so vá»›i barem quy định để giữ bình ổn giá xăng dầu trong năm 2011 Æ°á»›c khoảng 20.000 tá»· đồng; trong 2 tháng đầu năm 2012 Æ°á»›c khoảng 3.900 tá»· đồng.

Theo tính toán của tổ Ä‘iều hành liên bá»™, việc tăng giá xăng ngày 7/3 sẽ làm tăng chỉ số giá tiêu dùng cả năm 0,85%, trong trường hợp giữ giá đến hết năm. Cụ thể, vòng 1 trá»±c tiếp 0,24%; vòng 2: tác Ä‘á»™ng đến các ngành sá»­ dụng xăng dầu 0,61%.

Tuy nhiên, giá»›i chuyên gia phản biện, con số này chÆ°a chính xác bởi thá»±c tế Ä‘ây má»›i chỉ xét về mặt lý thuyết. Tác Ä‘á»™ng xăng dầu đối vá»›i CPI còn căn cứ vào giá cả nhiều mặt hàng và các thông số đầu vào cÆ¡ bản. "Nếu dá»±a vào những bài học tăng giá xăng dầu trÆ°á»›c Ä‘ó thì rõ ràng CPI sẽ bị ảnh hưởng nhiều hÆ¡n", má»™t chuyên gia về tài chính cho hay.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận định, xăng dầu tăng khoảng 10% là quá cao. Thêm vào Ä‘ó, Bá»™ Tài chính chÆ°a công khai các phÆ°Æ¡ng án tăng giá xăng dầu cho người dân hiểu nên rất "khó thuyết phục".

Má»›i Ä‘ây, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cho biết, giá cả má»™t số mặt hàng trên thế giá»›i tăng Ä‘ã tác Ä‘á»™ng đến việc má»™t số mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam giảm cả về lượng và giá trị. Cụ thể, giá xăng dầu tăng 18,5% thì lượng nhập khẩu nhập giảm 31,7%, kim ngạch giảm 19%.

Bà Lan cho rằng, trong bối cảnh giá cả xăng dầu leo thang, doanh nghiệp buá»™c phải nhập khẩu thì chuyện xăng dầu ná»™i địa tăng là Ä‘iều khó tránh khỏi. NhÆ°ng trường hợp ngược lại, trong khi giá cả thế giá»›i biến Ä‘á»™ng, doanh nghiệp giảm nhập khẩu gây sức ép để Ä‘òi tăng giá là bất hợp lý. Do Ä‘ó, Ä‘iều quan trọng nhất vẫn công khai minh bạch thông tin và thẳng thắn đối thoại vá»›i người dân về việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh lo ngại, mức tăng cao này sẽ tác Ä‘á»™ng tâm lý rất lá»›n đến người dân. Bởi xăng, dầu là má»™t trong những nguyên liệu đầu vào cÆ¡ bản của nhiều ngành, khi mặt hàng này biến Ä‘á»™ng sẽ kéo nhiều thứ tăng theo. Chỉ sau khi giá xăng dầu tăng 1 ngày, cÆ°á»›c vận tải Ä‘ã rậm rịch tăng 5-10%, nhiều hãng taxi cÅ©ng cho biết sẽ tăng cÆ°á»›c khoảng 5% trong má»™t tuần nữa. Do Ä‘ó, theo ông Doanh cần có má»™t lá»™ trình tăng giá dần dần để tránh gây sốc cho thị trường.

Ông Doanh nhấn mạnh, trong bối cảnh kinh tế vÄ© mô còn má»™t loạt bất ổn nhÆ° mối lo lạm phát, bá»™i chi ngân sách lá»›n, lãi suất cao, Chính phủ phải hết sức thận trọng trong việc Ä‘iều hành kinh tế để kiềm chế lạm phát. Mối lo ngại về kịch bản lạm phát năm 2011 Ä‘ang tái hiện vá»›i đầu năm giá cả ồ ạt tăng để rồi cuối năm chật vật kiềm chế.

Vị chuyên gia này phân tích, có thể lấy Singapore làm bài học. Giá xăng dầu tại Singapore tăng chóng mặt nhÆ°ng lạm phát của quốc đảo sÆ° tá»­ này chỉ ở mức trên 3%. Trong khi Ä‘ó lạm phát năm 2011 của Việt Nam lên tá»›i hÆ¡n 18%. "Điều quan trọng nhất là phải xem lại vai trò của chính sách tiền tệ, thay vì lấy việc tăng giá xăng hay Ä‘iện. Bởi khi giá xăng Ä‘iện tăng sẽ kéo theo nhiều mặt hàng 'tát nÆ°á»›c theo mÆ°a'", ông Doanh lo ngại.

Nguồn tin: Vnexpress