Việc tăng giá Ä‘iện, xăng dầu, dịch vụ y tế và tăng lÆ°Æ¡ng giai Ä‘oạn 2014-2015 có thể gây tác Ä‘á»™ng mạnh đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI), gây áp lá»±c cho ná»— lá»±c kiềm chế lạm phát.

Theo nghiên cứu của Ban Phân tích và Dá»± báo, Trung tâm Thông tin và Dá»± báo kinh tế xã há»™i quốc gia (Bá»™ Kế hoạch và Đầu tÆ°), những nhóm hàng truyền thống có ảnh hưởng mạnh đến mặt bằng giá cả trÆ°á»›c Ä‘ây nhÆ° nhóm lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm, hàng ăn uống thì hiện tại ở mức tăng khá thấp (so vá»›i CPI chung).

Trái ngược vá»›i thời gian trÆ°á»›c, gần Ä‘ây có nhiều ngành hàng Ä‘ang giữ mức tăng giá rất cao so vá»›i mặt bằng giá chung.

Ba nhóm hàng luôn có chỉ số CPI cao (vượt chỉ số CPI chung) từ giữa năm 2012 đến nay là nhóm hàng dược phẩm, y tế; nhóm giáo dục và nhóm may mặc, giày dép, mÅ© nón.

Hai nhóm ngành khác cÅ©ng có mức tăng CPI thấp hÆ¡n (nhÆ°ng vẫn cao hÆ¡n và xấp xỉ bằng mức tăng CPI chung) là nhóm giao thông và nhóm đồ dùng dịch vụ khác.

"Mặc dù tá»· trọng trong rổ hàng hóa tính CPI của những nhóm ngành này không cao nhÆ° nhóm hàng truyền thống, nhÆ°ng mức tăng giá mạnh và liên tục của những nhóm ngành này cÅ©ng gây sức ép tăng giá, đặc biệt Ä‘ây lại là nhóm các loại dịch vụ thiết yếu và có tính mùa vụ cao" - nhóm nghiên cứu nhận định.

Tính toán về tác Ä‘á»™ng của tăng lÆ°Æ¡ng, Ä‘iện và xăng, dịch vụ y tế, nhóm nghiên cứu Ä‘ã lượng hóa tác Ä‘á»™ng của tăng giá các mặt hàng này giai Ä‘oạn 2014-2015 đến chỉ số giá tiêu dùng.

Giả thiết giá Ä‘iện trong 2 năm tá»›i 2014-2015 có thể tăng tối Ä‘a khoảng 22%, nhÆ° vậy, trung bình năm 2014 giá Ä‘iện sẽ tăng khoảng 11%. Điều này sẽ tác Ä‘á»™ng mạnh nhất đến giá cả nhóm may mặc giày dép, mÅ© nón; nhóm văn hóa, giải trí, du lịch và nhóm đồ uống và thuốc lá. Việc tăng giá Ä‘iện khoảng 11% sẽ làm tăng chỉ số CPI toàn nền kinh tế khoảng trên 0,3%. Tăng giá Ä‘iện không những ảnh hưởng trá»±c tiếp đến nhóm ngành này mà còn gây sức ép đến tăng CPI chung của nền kinh tế.

Tăng lÆ°Æ¡ng cÅ©ng là má»™t yếu tố cần xem xét khi tác Ä‘á»™ng của nó khá mạnh đối vá»›i tăng CPI. Theo đề xuất của Há»™i đồng Tiền lÆ°Æ¡ng Quốc gia, mức lÆ°Æ¡ng tối thiểu của khối doanh nghiệp năm 2014 sẽ tăng khoảng từ 14-15%. Các năm tiếp theo, Chính phủ sẽ xem xét mức lÆ°Æ¡ng cÆ¡ bản đối vá»›i cán bá»™, công chức, viên chức và lá»±c lượng vÅ© trang trên tùy khả năng ngân sách nhà nÆ°á»›c, chỉ số giá tiêu dùng và tốc Ä‘á»™ tăng trưởng kinh tế.

Vá»›i giả thiết mức lÆ°Æ¡ng tối thiểu tăng chung là khoảng 10% trong năm 2014 sẽ tác Ä‘á»™ng mạnh lên giá của nhóm giáo dục (tăng gần 6,3%), nhóm thuốc và dịch vụ y tế và nhóm hàng ăn uống và dịch vụ ăn uống (tÆ°Æ¡ng ứng tăng gần 5,77 và hÆ¡n 5,53%).

Dá»±a trên cÆ¡ cấu rổ hàng hóa, nhóm nghiên cứu tính toán tác Ä‘á»™ng khi tăng lÆ°Æ¡ng 10% sẽ làm CPI chung tăng 4,97%, trong Ä‘ó của nhóm ngành ăn uống và dịch vụ ăn uống tăng cao nhất (trên 2,2%), tiếp Ä‘ó nhóm ngành nhà ở vật liệu xây dá»±ng và nhóm giáo dục (tÆ°Æ¡ng ứng là gần 0,46 và 0,36%).

NhÆ° vậy, việc tăng lÆ°Æ¡ng thời Ä‘iểm hiện tại có thể không gây sức ép nhiều lên lạm phát nhÆ° trong giai Ä‘oạn trÆ°á»›c do giá nhóm hàng ăn uống và dịch vụ Ä‘ang ở mức thấp. Tuy nhiên, cần chú ý khi việc tăng lÆ°Æ¡ng lại làm tăng mức giá của nhóm ngành thuốc và dịch vụ y tế và nhóm ngành giáo dục hiện là 2 nhóm ngành Ä‘ang có mức tăng giá rất cao trong thời gian qua.

Theo nhóm nghiên cứu, tăng giá dịch vụ y tế hiện Ä‘ang là yếu tố gây ảnh hưởng rất mạnh đến mức giá chung. Theo lá»™ trình, trong giai Ä‘oạn 2014-2015 giá viện phí sẽ tính thêm 30% tiền lÆ°Æ¡ng đối vá»›i bệnh viện tuyến tỉnh thuá»™c miền núi và Tây Nguyên, thêm 50% chi phí về tiền lÆ°Æ¡ng đối vá»›i bệnh viện Trung Æ°Æ¡ng và các thành phố. NhÆ° vậy có thể thấy, giá viện phí sẽ tăng trung bình khoảng 40% trong giai Ä‘oạn 2014-2015, trung bình khoảng 20% trong năm 2014. 

Tác Ä‘á»™ng của việc tăng khoảng 20% giá dịch vụ y tế nhiều nhất đến giá nhóm hàng thuốc và dịch vụ y tế, làm giá mặt hàng này tăng trên 11,7%. Tuy nhiên, do tá»· trọng của nhóm hàng này trong rổ hàng hóa tính CPI không cao nên mức tăng CPI của nhóm này chỉ khoảng gần 0,66% và qua Ä‘ó làm tăng khoảng trên 0,7% CPI chung toàn nền kinh tế. Điểm cần chú ý ở Ä‘ây là nhóm hàng thuốc và dịch vụ y tế Ä‘ang có mức tăng giá cao nhất và liên tục thời gian gần Ä‘ây. Đây cÅ©ng là ngành hàng dịch vụ thiết yếu nên mức tăng giá nhóm hàng này ảnh hưởng nhiều đến đời sống của người dân.

Dá»± báo CPI nhiều khả năng sẽ cao hÆ¡n năm 2013 đạt khoảng 7%, nhóm chuyên gia lÆ°u ý: Thời Ä‘iểm tăng giá những mặt hàng cần được chú ý tránh gây tác Ä‘á»™ng cá»™ng dồn gây sức ép đến CPI. 

NguôÌ€n: (HQ Online)