Theo quy định, các cá»™t bÆ¡m xăng dầu phải lắp đặt thiết bị in chứng từ, từ ngày 1-7-2018.

Thông tÆ° số 15/2015/TT của Bá»™ Khoa học và Công nghệ về Ä‘o lường, chất lượng trong kinh doanh xăng dầu quy định, từ ngày 1-7-2018, tất cả các cá»™t Ä‘o xăng dầu đều phải gắn thiết bị in chứng từ bán hàng để in và cung cấp chứng từ cho khách hàng. Đây được coi là Ä‘iểm má»›i trong việc hạn chế các hành vi gian lận trong kinh doanh xăng dầu, đồng thời tăng mức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Tuy nhiên, nếu không có sá»± đầu tÆ°, phát triển má»™t cách đồng bá»™, sẽ khó đạt hiệu quả nhÆ° mong muốn.
Khó khả thi?

Theo quy định của Thông tÆ° 15, việc in chứng từ mua bán cho mọi khách hàng là bắt buá»™c. Chứng từ phải đầy đủ thông tin nhÆ° tên cÆ¡ sở bán xăng, địa chỉ, thời gian bán hàng; số lượng, loại xăng dầu, tổng số tiền,… Nó không chỉ góp phần bảo đảm văn minh thÆ°Æ¡ng mại, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn giúp các doanh nghiệp (DN) khẳng định việc kinh doanh tuân thủ pháp luật; công khai, minh bạch hóa thị trường xăng dầu, cÅ©ng nhÆ° há»— trợ các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c thông qua các chứng từ để giải quyết tranh chấp, dấu hiệu gian lận thÆ°Æ¡ng mại.

Quy định là vậy, nhÆ°ng không ít DN kinh doanh mặt hàng này tỏ ra băn khoăn về tính khả thi và hiệu quả kinh tế mang lại. Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tổng công ty Du lịch và ThÆ°Æ¡ng mại Sông Hồng Lê Công Hoàng, Ä‘Æ¡n vị Ä‘ã triển khai lắp thí Ä‘iểm thiết bị in chứng từ tại các cá»™t bÆ¡m xăng dầu cách Ä‘ây gần 10 năm khẳng định, Ä‘a số các nÆ°á»›c trên thế giá»›i, việc in và cung cấp chứng từ bán lẻ xăng dầu cho khách hàng rất thông dụng, phổ biến, phù hợp thông lệ quốc tế. NhÆ°ng ở Việt Nam, vá»›i thói quen sá»­ dụng tiền mặt thuần túy, ít Ä‘Æ¡n vị áp dụng phần mềm công nghệ hiện đại khiến quy định này không mang lại hiệu quả kinh tế. TrÆ°á»›c kia, Tổng công ty Ä‘ã đầu tÆ° hàng loạt thiết bị hiện đại, đắt tiền nhÆ°ng không thể áp dụng. Ở Việt Nam Ä‘ang phát triển từng bÆ°á»›c, vẫn còn nhiều bất cập, muốn phát triển phải có hệ thống công nghệ đồng bá»™, các dụng cụ kèm theo Ä‘a dạng má»›i có thể tính đến việc áp dụng đồng loạt theo quy định nêu trên.

CÅ©ng theo ông Hoàng, để lắp đặt thiết bị in chứng từ, các DN sẽ mất khoản chi phí không hề nhỏ. Chẳng hạn, Tổng công ty hiện có 18 bÆ¡m (có thể tích hợp bốn bÆ¡m trong má»™t cá»™t), chi phí cho 18 bÆ¡m này gồm 18 lệnh in, hệ thống truyền dữ liệu, bảo dưỡng, bảo trì, giấy nhiệt,… mà các khoản này hiện chÆ°a thanh toán vào Ä‘âu được. Trong khi Ä‘ó, DN chỉ lãi 500 đồng/lít xăng, phải gánh các chi phí này sẽ không có lãi và Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên chẳng DN nào muốn làm. CÆ¡ quan quản lý Ä‘Æ°a ra quy định nhÆ° vậy, nhÆ°ng chÆ°a lường hết thá»±c tiá»…n của việc Ä‘ó, chẳng khác nào làm khó DN. Mặt khác, rất ít người mua hàng quan tâm tá»›i chuyện chứng từ. Mọi thông tin về số lượng, giá cả,… đều Ä‘ã hiển thị công khai tại cá»™t bÆ¡m và người tiêu dùng có thể nhìn trá»±c tiếp má»—i lần mua xăng. Chính vì vậy, muốn thá»±c hiện được quy định này, ngoài sá»± phát triển đồng bá»™ về cÆ¡ sở hạ tầng, hệ thống công nghệ thông tin, phải có sá»± thay đổi về cÆ¡ chế quản lý, cân đối đầu ra, đầu vào,… thì lúc Ä‘ó việc áp dụng lắp đặt thiết bị in chứng từ má»›i thật sá»± Ä‘em lại hiệu quả.

Phó Giám đốc Xí nghiệp xăng dầu Hà Ná»™i (Petrolimex Hà Ná»™i) Nguyá»…n Khả Thiệu cho biết, việc áp dụng thí Ä‘iểm lắp đặt máy in chứng từ tại các cá»™t bÆ¡m xăng Ä‘ã được triển khai thí Ä‘iểm tại TP Hồ Chí Minh, thế nhÆ°ng sau khi bÆ¡m, người dân không lấy chứng từ, vứt đầy ra sân trạm xăng, gây mất mỹ quan và làm ô nhiá»…m môi trường. Chứng từ không có giá trị thanh toán, chỉ có căn cứ cho khách hàng nếu phát sinh tranh chấp giữa người mua và người bán. Tuy nhiên, những trường hợp này rất ít xảy ra. Do Ä‘ó, thay vì phát hành chứng từ, cần nghiên cứu để tờ giấy Ä‘ó vừa có giá trị thanh toán (nhÆ° hóa Ä‘Æ¡n đỏ) vừa làm căn cứ giải quyết các tranh chấp phát sinh khi cần. Rõ ràng, việc áp dụng in chứng từ tại các cá»™t bÆ¡m xăng thá»±c chất chÆ°a phù hợp vá»›i người tiêu dùng Việt Nam. Người dân không cần chứng từ mà phần lá»›n cần hóa Ä‘Æ¡n. Quy định Ä‘ã ban hành, tất yếu phải tổ chức thá»±c hiện, nhÆ°ng tính hiệu quả kinh tế không cao, phần lá»›n hÆ°á»›ng về bán thiết bị, công nghệ. Trong khi Ä‘ó, đầu ra muốn in bao nhiêu chứng từ, tích kê cÅ©ng được. Muốn kiểm soát chặt chẽ, phải trang bị hệ thống tá»± Ä‘á»™ng hóa để kiểm soát từng cá»™t bÆ¡m, kết nối toàn bá»™ hệ thống má»›i góp phần công khai, minh bạch hóa thị trường xăng dầu. Ngoài ra, người mua chỉ cần để ý về cây xăng, các thông tin liên quan cÅ©ng có thể ngăn ngừa, loại bỏ được các hành vi tiêu cá»±c.
Hạn chế gian lận

Số liệu của Tổng cục Tiêu chuẩn, Ä‘o lường chất lượng (Bá»™ Khoa học và Công nghệ) cho thấy, trên địa bàn cả nÆ°á»›c hiện có gần 500 cá»™t bÆ¡m xăng dầu của các cÆ¡ sở tÆ° nhân Ä‘ã tá»± nguyện lắp đặt, vận hành và in chứng từ cho khách hàng. Hiện, Tổng cục Tiêu chuẩn, Ä‘o lường chất lượng Ä‘ã nhận các hồ sÆ¡ đề nghị phê duyệt mẫu cá»™t Ä‘o xăng dầu có cải tiến, lắp thêm thiết bị in chứng từ và hồ sÆ¡ của các cÆ¡ sở sản xuất cá»™t Ä‘o xăng dầu má»›i. Vá»›i quá trình chuẩn bị, giám sát về mặt kỹ thuật, quản lý cá»™t Ä‘o xăng dầu có gắn thiết bị in chứng từ sẽ bảo đảm theo Ä‘úng quy định. Liên quan tá»›i quyền lợi người tiêu dùng, chị Nguyá»…n Thị Bích Ngọc (trú tại phố Thái Thịnh, Đống Đa, Hà Ná»™i) cho rằng, quy định về in chứng từ sẽ giúp thị trường xăng dầu cạnh tranh công bằng, tránh hiện tượng bán hàng không rõ nguồn gốc, hàng lậu, cạnh tranh thiếu lành mạnh vá»›i các DN làm ăn chân chính, nhÆ°ng khó khả thi trên thá»±c tế. Hiện, phần lá»›n khách hàng Ä‘i xe ô-tô, xe máy chỉ lấy hóa Ä‘Æ¡n về thanh toán, còn lại sẽ vứt chứng từ lại cây xăng. Vụ trưởng Đo lường - Tổng cục Tiêu chuẩn, Ä‘o lường chất lượng Nguyá»…n Hùng Điệp cho biết, Æ°u Ä‘iểm lá»›n nhất của quy định in chứng từ là bảo vệ người tiêu dùng. Trong Ä‘ó, ý thức của người tiêu dùng phải được hình thành dần khi Nhà nÆ°á»›c Ä‘Æ°a ra quy định và người tiêu dùng phải thá»±c hiện quyền của mình. Giống nhÆ° lúc đầu làm chứng từ ở các siêu thị và bây giờ xăng dầu cÅ©ng vậy. Đây là căn cứ để cÆ¡ quan quản lý bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng, ngoài ra, các cá»­a hàng cÅ©ng cần hÆ°á»›ng dẫn để người tiêu dùng biết và thá»±c hiện. Mặt khác, cÆ¡ quan quản lý có thể ngăn ngừa hành vi tiêu cá»±c, kiểm nghiệm chất lượng mẫu xăng dầu, căn cứ vào những chứng từ bán hàng để tính tổng gian lận và có giải pháp xá»­ lý về hành vi gây thiệt hại đối vá»›i quyền lợi người tiêu dùng,…

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng thÆ° ký Há»™i Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) Nguyá»…n Mạnh Hùng, hóa Ä‘Æ¡n, chứng từ không chỉ giúp cho công tác quản lý, mà còn là bằng chứng giao dịch giữa người mua và người bán, để nếu có vấn đề gì xảy ra thì còn có căn cứ để giải quyết. Chẳng hạn, trong vụ xăng pha a-xê-tôn (năm 2006) khiến hàng nghìn người tiêu dùng ở TP Hồ Chí Minh mua và sá»­ dụng loại xăng này, Ä‘ã gây hÆ° hại nhiều bá»™ phận của má»™t số loại phÆ°Æ¡ng tiện giao thông, nếu nhÆ° người dân có chứng từ, sẽ đủ căn cứ để chứng minh thiệt hại. Còn để ngăn chặn hiện tượng gian lận trong kinh doanh xăng dầu, cần có nhiều biện pháp. Trong Thông tÆ° số 15 Ä‘ã Ä‘Æ°a ra các quy định cụ thể để quản lý chất lượng và Ä‘o lường mặt hàng này. Hóa Ä‘Æ¡n, chứng từ là má»™t trong những bằng chứng để người tiêu dùng yêu cầu người bán hàng bồi thường thiệt hại khi phát hiện các gian lận về Ä‘o lường và chất lượng. Việc Ä‘òi hỏi áp dụng quy định này là tất yếu, theo xu hÆ°á»›ng thÆ°Æ¡ng mại hiện đại thế giá»›i Ä‘ã áp dụng, người tiêu dùng nên quan tâm để bảo đảm quyền lợi cho chính mình.

Nguồn tin: Nhandan