Cuối tuần qua, giá dầu mỏ trên thị trường thế giá»›i Ä‘ã tăng lên hÆ¡n 104 USD/thùng, mức cao nhất trong vòng hai năm qua. Việc giá dầu tăng vọt sau những biến Ä‘á»™ng chính trị gần Ä‘ây ở các nÆ°á»›c Bắc Phi, nhất là tại Libya - quốc gia thành viên của khối OPEC, khiến người ta lo ngại má»™t cuá»™c khủng hoảng dầu mỏ tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° năm 1979 sẽ diá»…n ra, Ä‘e dọa sá»± phục hồi kinh tế mong manh của toàn thế giá»›i.

Tại New York, giá dầu thô ngọt nhẹ giao tháng 4-2011 Ä‘ã tăng 2,51 USD lên 104,42 USD/thùng. Giá dầu thô West Texas Intermediate (WTI) tăng 18 USD lên mức đỉnh cao 104,60 USD/thùng, mức cao nhất kể từ ngày 29-9-2008. Tại Luân Đôn, giá dầu thô Brent Biển Bắc giao tháng 4-2011 Ä‘ã tăng từ 1,18 USD lên 115,97 USD/thùng. NhÆ° vậy chỉ trong vòng hai tuần, giá dầu thế giá»›i Ä‘ã tăng lên má»™t cách chóng mặt, gần 20%.

Nguyên nhân dẫn tá»›i việc tăng giá dầu từng ngày là do biến Ä‘á»™ng chính trị ở Trung Đông và Bắc Phi - khu vá»±c cung cấp dầu chủ yếu của thế giá»›i, trong Ä‘ó, Libya là quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lá»›n nhất châu Phi. Trong hai tuần qua, do tình hình bất ổn ở nÆ°á»›c này mà hÆ¡n má»™t ná»­a sản lượng dầu của Libya không bán được ra thị trường quốc tế. Theo Æ°á»›c tính của CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế (IEA), lượng dầu không bán được của Libya vào khoảng từ 850 nghìn đến 1 triệu thùng/ngày, trong tổng sản lượng 1,6 triệu thùng/ngày của nÆ°á»›c này.

Sở dÄ© tình hình ở Libya có tác Ä‘á»™ng mạnh tá»›i giá dầu quốc tế vì loại dầu thô “ngọt” của nÆ°á»›c này không dá»… thay thế trong việc sản xuất xăng, dầu diesel và xăng hàng không, đặc biệt tại những nhà máy lọc dầu ở châu Âu và châu Á vốn không được trang bị để lọc loại dầu “chua” có hàm lượng lÆ°u huỳnh cao hÆ¡n. Arab Saudi, nÆ°á»›c “anh cả” của Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»­a (OPEC) có công suất dá»± trữ hÆ¡n 4 triệu thùng dầu má»—i ngày, nhÆ°ng phần lá»›n số dầu này là dầu chua... Má»™t nhân tố khác khiến giá dầu tăng cao là do dá»± trữ dầu của Mỹ - nÆ°á»›c tiêu thụ dầu lá»›n nhất thế giá»›i, trong tuần kết thúc vào ngày 25-2 Ä‘ã giảm mạnh sau 6 tuần tăng liên tiếp. Các chuyên gia về dầu lá»­a cho rằng, nếu bất ổn ở Libya còn kéo dài thêm má»™t vài tuần nữa, các nhà máy lọc dầu ở châu Âu sẽ buá»™c phải mua dầu thô ngọt từ Algeria và Nigeria, hai nguồn cung cấp dầu ngọt chính của nÆ°á»›c Mỹ hiện nay. Và khi Ä‘ó, má»™t cuá»™c khủng hoảng má»›i lại có nguy cÆ¡ tái diá»…n.

Còn nhá»›, cuá»™c khủng hoảng dầu mỏ gần Ä‘ây nhất diá»…n ra sau cuá»™c cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979, Ä‘ã dẫn Ä‘á»…n những há»—n loạn tại phÆ°Æ¡ng Tây. Khi Ä‘ó, việc các xe ôtô phải xếp hàng để đổ xăng là rất phổ biến tại Mỹ, chính quyền Ä‘ã in phiếu để chuẩn bị cho việc phân phối xăng dầu, và bang California Ä‘ã áp dụng phân phối xăng dầu. Tuy nhiên theo yêu cầu của Mỹ, Arab Saudi Ä‘ã tăng sản lượng thêm 30%, Koweit và các nÆ°á»›c xuất khẩu khác cÅ©ng Ä‘ã tăng sản lượng để bù vào sá»± thiếu hụt do gián Ä‘oạn nguồn cung dầu mỏ từ Iran. Kết quả là trong cuá»™c khủng hoảng dầu mỏ năm 1979, mức thiếu hụt ở phÆ°Æ¡ng Tây chỉ là 4%, đủ để không phải phân phối xăng dầu, song không đủ để ngăn giá dầu tăng và má»™t cuá»™c suy thoái kinh tế nghiêm trọng.

Giá dầu tăng cùng vá»›i giá lÆ°Æ¡ng thá»±c ở mức cao vào cùng má»™t thời Ä‘iểm, khiến người ta ngày càng quan ngại về lạm phát tại thời Ä‘iểm nền kinh tế toàn cầu dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng nhất. Tại Mỹ, quốc gia có nền kinh tế lá»›n nhất thế giá»›i. Giá xăng tại Mỹ tăng trung bình khoảng 35 xu/galon (1 galon = 3,78 lít) kể từ khi xảy ra các cuá»™c biểu tình và bạo loạn ở Libya. Má»™t galon xăng không chì cÅ©ng tăng trung bình 4,4 xu lên 3,471 USD/galon. Ước tính, Mỹ sẽ phải chi tá»›i 800 tá»· USD để nhập khẩu dầu so vá»›i mức 265 tá»· USD năm 2010. Thâm hụt ngân sách của Mỹ sẽ tăng thêm hÆ¡n má»™t nghìn tá»· USD. Thế giá»›i có thể chứng kiến sá»± sụp đổ của đồng USD. Vá»›i tổng sản phẩm quốc ná»™i (GDP) giảm 4%, nền kinh tế Mỹ có thể lại rÆ¡i vào khủng hoảng trầm trọng hÆ¡n cả cuá»™c khủng hoảng 2008-2009. Đương nhiên khi Ä‘ó má»™t cuá»™c khủng hoàng toàn cầu là khó có thể tránh khỏi.

Nguồn: Daidoanket