Tại Há»™i thảo "Thị trường kinh doanh xăng dầu: Những vấn đề quản lý Nhà nÆ°á»›c và kinh doanh hiện nay" tổ chức tại Hà Ná»™i, hôm qua, khá nhiều ý kiến từ phía báo chí, người dân bức xúc xung quanh việc Nhà nÆ°á»›c để cho các doanh nghiệp (DN) tá»± Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu nhÆ°ng từ trÆ°á»›c đến nay, tất cả DN áp chung má»™t mức giá.     

baodatviet

TS Nguyá»…n Quang A.

Các doanh nghiệp được phép tá»± do định giá bán lẻ xăng dầu nhÆ°ng từ trÆ°á»›c đến nay, tất cả doanh nghiệp khi tăng hay giảm giá đều áp chung má»™t mức giá, không có DN nào đề cập đến giá khác. Đây có thể là má»™t hiện tượng câu kết của các DN trên, và Nhà nÆ°á»›c cần phải trị ngay nếu có việc câu kết thao túng thị trường. Ở nhiều nÆ°á»›c trên thế giá»›i, giá bán lẻ xăng dầu được áp dụng khác nhau tại các khu vá»±c và cây xăng khác nhau, nên tính cạnh tranh cao hÆ¡n và người tiêu dùng cÅ©ng mua được hàng hóa vá»›i mức giá hợp lý hÆ¡n.

Ở Việt Nam có tá»›i 11 DN kinh doanh xăng dầu là quá nhiều. Chỉ cần 3 – 4 DN và các DN này chiếm thị phần gần tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhau là đủ. Để cho quá nhiều DN làm nhÆ°ng vẫn không đảm bảo cạnh tranh vì riêng Petrolimex Ä‘ã chiếm đến 55% thị phần trên thị trường. Theo tôi, cÆ¡ quan NN phải tìm cách làm thế nào để hạn chế bá»›t thị phần của Petrolimex xuống thấp hÆ¡n, tạo Ä‘iều kiện để các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nhỏ vÆ°Æ¡n lên. Sau Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c cần khuyến khích 10 DN còn lại nhập lại vá»›i nhau, để có thị phần ngang ngá»­a vá»›i Petrolimex, nhÆ° vậy sẽ ít bị má»™t DN có thị phần lá»›n định giá và dẫn dắt giá thị trường. Đây là vấn đề lá»›n cần giải quyết trÆ°á»›c mắt. Nhà nÆ°á»›c phải theo dõi sát sao hoạt Ä‘á»™ng của các doanh nghiệp để không xảy ra tình trạng câu kết giá giữa các doanh nghiệp, dẫn đến thao túng giá trên thị trường.

TS Nguyễn Tiến Thỏa.

Về nguyên tắc, khi giá xăng dầu thế giá»›i tăng cao, Nhà nÆ°á»›c (NN) chia sẻ gánh nặng vá»›i doanh nghiệp bằng cách xá»­ lý linh hoạt thuế. Ví dụ, thuế nhập khẩu xăng dầu hiện tối Ä‘a là 40%, NN sẽ giảm xuống còn 20%. Nếu giá xăng dầu giảm, những khoản nào NN cần thu thì phải khôi phục trÆ°á»›c, nhÆ° trả nợ ngân sách, thuế, còn lại thì sẽ cho phép giảm giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c.

Thời gian tá»›i Nhà nÆ°á»›c sẽ chính thức quy định cÆ¡ cấu tính giá xăng dầu thành phẩm nhập khẩu (chứ không phải dầu thô) để hình hành giá bán trong nÆ°á»›c nhÆ° sau: Giá vốn bán lẻ xăng dầu thành phẩm = (giá CIF + thuế nhập khẩu + thuế tiêu thụ đặc biệt) X tá»· giá ngoại tệ + thuế VAT + phí xăng dầu + các loại thuế, phí và các khoản trích ná»™p khác theo quy định hiện hành của Pháp luật + chi phí kinh doanh của DN + lợi nhuận.

TS VÅ© Đình Ánh.

Ngoài ra, cần khắc phục những tồn tại trong cÆ¡ chế thuế và các khoản thu vá»›i xăng dầu thời gian qua. Cụ thể, việc Ä‘iều chỉnh tăng giảm thuế nhập khẩu trong thời gian qua không thật kịp thời, có tính vụn vặt, tình thế, chÆ°a ổn định, làm giảm tác dụng của công cụ Ä‘iều hành thị trường. Ngoài ra việc Ä‘iều chỉnh mức thu thuế không đồng bá»™, thiếu thống nhất giữa các mặt hàng cÅ©ng dẫn đến gian lận thÆ°Æ¡ng mại và làm thất thu ngân sách. 

TS Bùi Ngọc Bảo.

Tôi thừa nhận việc giá xăng dầu khi tăng thì dá»…, khi giảm thì khó, nhÆ°ng Ä‘ó là chuyện của lịch sá»­. Việc tăng hay giảm giá xăng dầu khó hay dá»… phụ thuá»™c vào việc giá xăng dầu được Ä‘iều hành theo Ä‘iều kiện nào. Khi được Ä‘iều hành theo cÆ¡ chế thị trường, giá không chỉ phụ thuá»™c vào má»™t Ä‘Æ¡n vị mà phụ thuá»™c vào nhiều người bán, kẻ mua. Vì vậy, chính bản thân cÆ¡ chế cạnh tranh tạo ra việc tăng giảm giá và quan trọng Ä‘iều hành giá theo thị trường.

Các doanh nghiệp có cÆ¡ chế minh bạch về tài chính, không DN nào giấu lá»— hay lãi được. Vấn đề quan trọng là DN xem xét Ä‘ánh giá lá»— lãi và thông báo vào thời Ä‘iểm nào theo yêu cầu của NN. Nếu trÆ°á»›c Ä‘ó DN lãi nhÆ°ng vào thời Ä‘iểm NN yêu cầu DN công bố lời lá»—, lúc Ä‘ó DN lại bị lá»—, thì DN phải thông báo lá»—. Đấy là lý do vì sao nhiều người cho rằng DN luôn luôn kêu lá»— và giấu lãi.

Năm nay, Petrolimex không thể lá»— được. Tuy nhiên, Petrolimex Ä‘ang nợ ngân sách Nhà nÆ°á»›c hÆ¡n 1.800 tá»· đồng từ khoản lá»— của việc kinh doanh xăng dầu vào năm ngoái, dá»± kiến sẽ trả hết nợ cho NN vào cuối tháng này.